Lời của Mẹ-bài thơ giản dị giầu xúc cảm

HNV: Sắp kỷ niệm 30/4 cọp về đây bài thơ nhiều ý nghĩa, tràn đầy cảm xúc. Đất nc này, non sông gấm vóc này, .... này còn mãi NỢ các Bà Mẹ ! 

Tác giả: Đào Dục Tú

.KD: Chiến tranh  lùi xa, người trực tiếp cầm súng sống chết trong cuộc chiến đã tản mạn ra đi về cõi vĩnh hằng . Mà đời đã sang trang nhiều thăng trầm dâu bể. Bài thơ giản dị đến mức không cần thiết có lời tô vẽ thêm về  cái vỏ hình thức bên ngoài . Có lẽ còn lại như một ám ảnh người đọc là nắm dây diều mục nát trong bàn tay mẹ già nua ngồi bậu cửa  ngóng đợi đứa con ra trận mãi mãi không về . Đây mới thực là bức  tượng đài thuần Việt của một thời đâu dễ quên, không thể nào quên (Đào Dục Tú)

Đọc đến đoạn kết của bài này, bỗng cay mắt. Nhớ đến hình ảnh các bà mẹ VN ngồi nhai trầu bỏm bẻm trong lễ tuyên dương BMVNAH năm nào trên truyền hình, khi đó, mình đã bật khóc.

Cảm ơn những người mẹ VN- đã sinh ra những người lính, sinh ra dân tộc VN, gian truân, vất vả và hành trình đó dường như còn xa lắm…

Cảm ơn anh Đào Dục Tú!

————                                                                                 

Bài thơ của tác giả  Nguyễn Cảnh Bình - chưa quen tên với độc giả- mở đầu là câu hỏi không ai đáp của người mẹ: 

Người ta nói hết chiến tranh

Sao con đi tự ngày xanh chưa về ?

Sau câu hỏi con trai ,hỏi người đời, tự hỏi mình , người mẹ  nói tiếp điều gì , kể chuyện gì ? Chuyện dấu ấn tuổi thơ, ấy là cánh diều còn đó như một chứng tích duy nhất,kỷ vật duy nhất mà trước khi đi chiến trường ,con trai mẹ đã làm để chơi với trẻ thơ trong xóm ngõ  ,với chúng bạn cùng trang lứa ở làng. Ấy là cái cuộn  dây diều còn lại sau khi cánh diều đã bay đi hoặc giấy bồi  đã mục  nát:

Dây diều con thả bờ đê

Mục trong tay mẹ. . . Đi về đi con !

Qua lời kể ,người ta  hình dung  bà mẹ làng quê này đã không biết bao nhiêu lần nâng  nắm  dây diều trên hai bàn tay  già khẳng khiu nhăn nhúm. Để rồi một lần,để rồi một ngày, bà mẹ thấy đám dây cũng  đã mủn nát với thời gian không biết mười hay hai mươi năm, không biết .

Ôi cái nắm dây diều nhỏ nhoi giữa lòng bàn tay người già làm ruộng làm vườn lấm láp đất cát cùng mồ hôi mệt nhọc . Dây diều ,cái diều. Vừa điển hình cho trò chơi con trẻ,vừa  bé mọn thấy tội nghiệp làm sao. Có còn gì là hình bóng con trai ngoài đám dây diều mà lúc nhớ con, mẹ lại lầm lụi giở ra, rồi cất đi,rồi mai mốt lại giở ra,cất đi. Biết bao nhiều lần như thế trong những năm tháng mong mỏi đứa con trai đứt ruột sinh ra trở về .

Qua lời kể, người ta dễ hình  dung  gia cảnh của mẹ . Hình như không  còn một bóng ai khác nữa  ngoài mẹ già và người con đã ra đi vào tuyến lửa đạn bom. “Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi”-xưa nay chinh chiến mấy ai trở lại ; con ra đi  không thể  hẹn ngày về . Cuộc chiến đang ở hồi khốc  liệt nhất; tổng động binh đã vét đến người trai trẻ cuối cùng ở khắp các làng quê phố thị.

Vật kỷ niệm duy nhất nhắc nhở tuổi thơ, nhắc nhở người con-của gia bảo  trong “gia tài của mẹ” chỉ còn là đám dây diều đang dần đần mục nát với thời gian. Cho đến một ngày nó mủn ra bởi nỗi buồn vò xé ; người mẹ kêu lên  thất thanh  “ Đi về đi con”. Kêu lên trong vô vọng, người mẹ rơi vào cảnh huống lấy trí tưởng tượng của mình  hư cấu  một câu chuyện gần như cổ tích giữa đời thực: Con về !

Lỡ mai sức mẹ chẳng còn

Con về ai đón nắng giòn ai che

Con à ngõ vẫn ngõ quê

Vẫn đụn rơm vẫn bụi tre thủa nào

Người ta đến cất nhà cao

Sợ đêm con lạc lối vào lại thôi

Hóa ra linh cảm của người mẹ là con trai không bao giờ  trở về nữa . Bởi một lẽ giản đơn ,nếu con về thì con đã về rồi, đất nước đã hết chiến tranh. Con có thể không trở về nhưng linh hồn người lính thì nhất định không thể không về được ! Đường quê với những dấu tích thân thuộc nghèo buồn  muôn thủa , đơn sơ ,giản dị quá chừng  như đụn rơm,búi tre, có ai quên được lối về nhà. Thế nhưng đấy là người sống nguyên lành xác thịt,nguyên vẹn trẻ trai. Còn linh hồn  ?

Nào ai biết được khi cảnh quan thay đổi , linh hồn con chết trận biết có còn nhớ lối vào nhà mẹ hay không . Đâu đâu làng xóm cũng nhuốm mầu đô thị hóa, xây nhà cao tầng; đâu đâu cũng một điệu sống mới ,rơm rạ chẳng còn được quý trọng như ngày xưa, tìm một cây rơm góc vườn một  búi tre cuối ngõ  có khi cũng hiếm gặp . Mối lo của người mẹ quê nghèo tần tảo có con đi trận không về là thiết thực lắm :  “Sợ đêm con lac lối vào lại thôi”. Sợ linh hồn con lạc lối không bước được  vào nhà Mặc dù mẹ biết  chứ ,xung quanh mái tranh nghèo của mẹ vẫn nguyên đấy cảnh xưa cũ như cuộc đời mẹ:          

Vẫn cầu ao, dãy mồng tơi

Vẫn nền hiên đất nắng soi mái buồn

Cái bất biến của cảnh trí, của lòng người xui khiến mẹ lại hy vọng con chưa chết trận,con chỉ chưa chờ  được lệnh xuất ngũ trở về thôi. Nên:   

Đêm đêm mẹ chẳng cài then

Con về chẳng phải đợi hiên gió lùa

Ngày ngày làm lụng ,ngày ngày có kẻ qua người lại, có câu chuyện câu trò,người mẹ  có thể phần nào nguôi quên . Nhưng  đêm đêm, với ngọn đèn khuya vặn nhỏ , chỉ mình với bóng mình trên vách , đối diện với chính mình người mẹ như hoang tưởng ,lại như thực tưởng,mở ngỏ cửa để con có về không phải đợi lâu ngoài hiên gió lạnh . Lời thơ kết mới buồn làm sao:

Mẹ chờ con cả giấc mơ

Con về thắp nén nhang thờ mẹ hay

Người viết lời giới thiệu này  quả thật không hiểu đây là giấc mơ tuổi già gần đất xa trời của người mẹ ngóng trông con trai đi trận trở về hay chính linh hồn người lính ấy đã trở về trong giấc mơ hoang tưởng  của mẹ. Chao ôi công dưỡng dục sinh thành ,người lính vì thù nhà nợ nước ra đi trả nợ núi sông nên chưa có dịp nào báo đáp “ân trả nghĩa đền” cho “ nghĩa  mẹ  như nước trong nguồn chảy ra” . Nên  anh linh người lính  như hiện hình trước bàn thờ tiên tổ ,tạ lỗi với tổ tiên,với người mẹ thì phải 

Mẹ chờ con cả giấc mơ

Con về thắp nén nhang thờ mẹ hay

Cũng đã lâu người viết đôi lời giới thiệu bài thơ “ Lời của Mẹ” của tác giả gần như xa lạ - Nguyễn Cảnh Bình, mới đọc được một bài thơ giầu cảm xúc, giản dị mà sâu lắng hồn người như thế. Thơ hay, thơ lay động tâm người viết về chiến tranh đã ngưng tiếng đạn bom bốn mươi năm, rõ ràng ngày một thưa vắng.

Chiến tranh  lùi xa, người trực tiếp cầm súng sống chết trong cuộc chiến đã tản mạn ra đi về cõi vĩnh hằng . Mà đời đã sang trang nhiều thăng trầm dâu bể. Bài thơ giản dị đến mức không cần thiết có lời tô vẽ thêm về cái vỏ hình thức bên ngoài. Có lẽ còn lại như một ám ảnh người đọc là nắm dây diều mục nát trong bàn tay mẹ già nua ngồi bậu cửa  ngóng đợi đứa con ra trận mãi mãi không về.

Đây mới thực là  bức tượng đài thuần Việt của một thời đâu dễ quên,không thể nào quên . / .

Lời của Mẹ (Nguyễn Cảnh Bình) (08/01/2011) 

LỜI CỦA MẸ

 

                            Nguyễn Cảnh Bình

Trong một chương trình truyền hình của VTV3 về các Bà Mẹ Việt Nam anh hùng có một chi tiết làm tôi nhớ mãi:

… Mặc dù con hy sinh đã lâu nhưng khi chiến tranh kết thúc (1975), Mẹ vẫn nói với các con rằng:

 “…Đêm đêm các con đừng đóng cửa nhỡ ra anh các con về phải đợi lâu. Nếp nhà, ngõ vào các con đừng sửa, nhỡ đêm anh các con về nhận không ra…” và Mẹ đã đi qua hơn ba mươi lăm năm hy vọng như vậy.

Rất tiếc tôi không còn nhớ tên Bà Mẹ Việt Nam anh hùng này.  

Tác giả Nguyễn Cảnh Bình

Kính tặng các bà Mẹ của các anh hùng liệt sỹ

… Người ta nói hết chiến tranh

Sao con đi tự ngày xanh chưa về?

Dây diều con thả bờ đê

Mục trong tay Mẹ… con về đi con.

Lỡ mai sức Mẹ chẳng còn

Con về ai đón? Nắng giòn ai che?

Con à… ngõ vẫn ngõ quê

Vẫn đụn rơm, vẫn bụi tre thưở nào

Người ta về cất nhà cao

Sợ đêm con lạc lối vào… lại thôi

Vẫn cầu ao dãy mồng tơi

Vẫn nền hiên đất, khẳng khiu mái buồn

Đêm đêm Mẹ chẳng cài then

Con về chẳng phải đợi hiên gió lùa

Mẹ chờ… cạn cả giấc mơ

Con về thắp nén nhang thờ… Mẹ hay.

N.C.B